Người bệnh tiểu đường có cần tập thể dục không ?

Tiểu đường đang ngày càng trở thành vấn đề sức khỏe phổ biến tại Việt Nam, không chỉ ảnh hưởng đến người cao tuổi mà cả giới trẻ cũng ngày một nhiều hơn. Số lượng người mắc bệnh tiểu đường tăng đều, khiến nhiều người lo lắng và quan tâm đến cách kiểm soát bệnh hiệu quả nhất. Một trong những câu hỏi được hỏi nhiều nhất là: Người bệnh tiểu đường có cần tập thể dục không?

Đa phần bệnh nhân và người thân đều băn khoăn: “Nếu tập thể dục, liệu có gây ra biến chứng nguy hiểm? Hay ngược lại, không vận động có khiến bệnh tiến triển xấu?” Những suy nghĩ này là rất thực tế, bởi trên thực tế, không phải ai cũng hiểu rõ vai trò thật sự của vận động đối với tiểu đường.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ sự thật: Tập thể dục có thực sự cần thiết và tốt cho người bệnh tiểu đường không? Bạn sẽ nhận được câu trả lời khách quan, khoa học và dễ hiểu nhất.

Những niềm tin phổ biến và bối cảnh thực tế

Nhiều người bệnh tiểu đường tại Việt Nam vẫn còn dè dặt với việc vận động. Không ít trường hợp cho rằng, khi mắc tiểu đường nên hạn chế di chuyển, tránh mất sức hoặc sợ tụt đường huyết đột ngột dẫn đến nguy hiểm. Tuy nhiên, cũng có nhiều người được bác sĩ khuyên nên tập luyện đều đặn để hỗ trợ kiểm soát đường huyết.

Chính vì những luồng ý kiến trái chiều này mà người bệnh càng loay hoay tìm đáp án: Liệu tập thể dục có thật sự cần thiết không? Nếu có thì cần chú ý những gì?

Câu chuyện của bác Minh (62 tuổi, TPHCM) là một ví dụ điển hình. Khi mới phát hiện mắc tiểu đường, bác gần như chỉ nằm tại chỗ, ngại đi lại. Nhưng sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ, bác bắt đầu tập đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày. Kết quả, các chỉ số đường huyết của bác ổn định hơn hẳn, tinh thần cũng phấn chấn hơn.

Thực tế cho thấy: niềm tin về “không nên vận động” hoặc “tập càng nhiều càng tốt” đều có thể dẫn đến hậu quả ngoài ý muốn nếu không hiểu đúng bản chất và cách tập luyện phù hợp.

Lợi ích và bằng chứng khoa học về việc tập thể dục ở người bệnh tiểu đường

Lợi ích đã được chứng minh

Theo nhiều nghiên cứu từ các tổ chức y tế lớn trên thế giới, tập thể dục là “chìa khóa vàng” trong kiểm soát bệnh tiểu đường. Dưới đây là những lợi ích then chốt:

• Cải thiện độ nhạy insulin: Giúp cơ thể sử dụng insulin hiệu quả hơn, từ đó hạ đường huyết một cách tự nhiên.
• Ổn định đường huyết: Các nghiên cứu chỉ ra, tập luyện đều đặn có thể giúp giảm sự dao động đường huyết, giảm nguy cơ biến chứng lâu dài.
• Kiểm soát cân nặng: Vận động tiêu hao calo, hỗ trợ giảm béo – yếu tố quan trọng trong phòng trị tiểu đường đặc biệt là type 2.
• Tốt cho tim mạch và tinh thần: Người bệnh tiểu đường vốn có nguy cơ cao về tim mạch, tập thể dục giúp cải thiện tuần hoàn, giảm stress, tăng sự tự tin và ý chí vượt qua bệnh tật.

Một báo cáo từ Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) năm 2022 nhấn mạnh: “Tập thể dục đều đặn, như đi bộ nhanh 30 phút/ngày, không chỉ giúp kiểm soát đường huyết mà còn phòng ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm khác cho người tiểu đường.”

Những điều cần thận trọng khi tập thể dục

• Nguy cơ hạ đường huyết: Đặc biệt với người đang dùng insulin hoặc thuốc hạ đường huyết nhóm sulfonylurea, vận động có thể dẫn đến tụt đường huyết đột ngột nếu không kiểm soát.
• Tác động lên tim mạch và hệ thần kinh: Bệnh nhân tiểu đường lâu năm có thể mắc biến chứng thần kinh ngoại biên hoặc mạch vành, cần lựa chọn hình thức tập luyện nhẹ nhàng, phù hợp.
• Lựa chọn bài tập phù hợp: Đối với tiểu đường type 1 nên chú ý kết hợp ăn nhẹ trước khi tập; với type 2, bài tập aerobic như đi bộ nhanh, đạp xe, yoga hoặc bơi lội là lựa chọn tối ưu.

Theo Tạp chí Diabetologia, chỉ cần duy trì hoạt động thể chất 150 phút/tuần sẽ giảm đáng kể nguy cơ biến chứng tiểu đường và giúp cải thiện chất lượng sống đáng kể cho người mắc bệnh này.

Các rủi ro khi tập thể dục không phù hợp ở người bệnh tiểu đường

Mặc dù lợi ích là rất lớn, nhưng nếu quá chủ quan hoặc không nắm chắc quy tắc, người bệnh tiểu đường lại dễ gặp rủi ro khó lường:

• Hạ đường huyết đột ngột: Nhiều trường hợp tự ý tập nặng hoặc quên ăn trước khi tập dễ gây chóng mặt, ngất xỉu, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
• Chấn thương và biến chứng bàn chân: Người có biến chứng thần kinh ngoại biên thường không nhận biết vết thương ở chân, dễ dẫn tới nhiễm trùng, loét lâu lành.
• Chậm điều trị hoặc tự ý bỏ thuốc: Không ít người tin rằng chỉ cần tập luyện là khỏi, dẫn đến bỏ qua thuốc hoặc thăm khám định kỳ, gây ra những hệ lụy nặng nề về lâu dài.

Thực tế đã ghi nhận không ít trường hợp nhập viện do “tụt đường huyết vì tập quá sức”, nhất là ở người lớn tuổi hoặc người mới chẩn đoán tiểu đường type 1.

Hãy nhớ, tập thể dục phải đúng cường độ – thời gian – hình thức, tuyệt đối không tự ý thay đổi phác đồ điều trị mà không có ý kiến chuyên môn.

Lời khuyên dành cho người bệnh tiểu đường

Tập thể dục là giải pháp hỗ trợ cực kỳ hiệu quả cho người tiểu đường bên cạnh chế độ ăn uống, dùng thuốc và kiểm soát stress. Tuy nhiên, điều quan trọng là:

• Không nên coi tập luyện là “thần dược” thay thế hoàn toàn điều trị y tế hiện đại.
• Nên dùng tập thể dục như phương pháp bổ trợ song song với thăm khám và điều trị.
• Luôn khám, chẩn đoán chính xác loại tiểu đường, tình trạng biến chứng trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào.
• Hãy ưu tiên lối sống lành mạnh: kiểm soát khẩu phần ăn, tránh căng thẳng kéo dài và duy trì vận động hợp lý.
• Nếu có triệu chứng lạ khi tập (hạ đường huyết, đau ngực, khó thở…), cần dừng lại và liên hệ bác sĩ ngay!

Mỗi người bệnh tiểu đường là một hoàn cảnh khác biệt – vì vậy lộ trình tập luyện cần cá nhân hóa và có sự hướng dẫn của chuyên gia.

Kết luận

– Người mắc bệnh tiểu đường nên tập thể dục đều đặn và khoa học.

– Lợi ích là rõ ràng: kiểm soát đường huyết, giảm biến chứng, tăng chất lượng cuộc sống.

– Tuy nhiên, không tập luyện kiểu “tự phát” hay bỏ qua ý kiến chuyên môn.

– Tập luyện chỉ truly hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ với điều trị y tế.

– Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi xây dựng lộ trình tập luyện cá nhân.

Hãy chủ động tìm hiểu, lựa chọn lối sống vận động an toàn và khoa học. Nếu bạn hoặc người thân đang mắc tiểu đường, đừng ngần ngại gửi câu hỏi hoặc liên hệ với chuyên gia để được tư vấn tập luyện, dinh dưỡng phù hợp nhất!

Bạn còn thắc mắc về tiểu đường và cách kiểm soát hiệu quả?

Hãy để lại bình luận, gọi tới 0902.984.792 hoặc inbox ngay cho CÔNG TY TNHH THẢO DƯỢC THAPHACO để được tư vấn tận tình!

Đừng để bệnh kiểm soát cuộc sống của bạn – Hãy kiểm soát bệnh với kiến thức đúng đắn và sự đồng hành của chuyên gia.